SPKiO

Wielkopolanin z Ma?opolski i Wo?ynia

Ruth Kapczy?ska „Wac?aw Popiel herbu Sulima”

W ostatnich latach dzi?ki wysi?kowi mi?o?ników lokalnej historii wydawane s? ksi??ki po?wi?cone poszczególnym miasteczkom, wsiom, osobom.
Ruth Kapczy?ska  (w przesz?o?ci dyrektor Zespo?u Szkó? Gospodarki ?ywno?ciowej im. Micha?a Drzyma?y w Brzostowie) wyda?a ksi??k? pt. „Wac?aw Popiel herbu Sulima”. Jej bohaterem jest zwi?zany z Kostrzynkiem, Mo?ciskami, Brzostowem  i  okolicznymi miejscowo?ciami Wac?aw Popiel, ?yj?cy w latach 1879 - 1940. Jego barwna posta?, osi?gni?cia ekonomiczne, dzia?alno?? spo?eczna, czyny charytatywne, wyrazisto?? charakteru, oryginalno?? osobowo?ci, patriotyzm (za który zap?aci? ?mierci? w niemieckim obozie koncentracyjnym) a nawet powojenne losy jego rodziny (a tak?e maj?tku) warte s? poznania i popularyzacji. ?yciorys Wac?awa Popiela jest gotowym scenariuszem filmu o polskim losie.

W poni?szym szkicu przedstawiaj?cym posta? Wac?aw Popiela wykorzystano informacje podane w ksi??ce a tak?e dost?pne na stronie internetowej  Szko?y  Podstawowej im. Wac?awa Popiela w Mo?ciskach (http://spmosciska.szkolnastrona.pl).  Pojawiaj?cy si? w naszym materiale portret Wac?awa Popiela namalowa? Roman Jasi?ski.

Wac?aw Popiel urodzi? si? w 1879 r. w ?ciborzycach, powiat olkuski, zmar? zam?czony w niemieckim obozie koncentracyjnym Stutthof (Sztutowo) 23.06.1940 r. By? synem Paw?a Popiela, profesora  Szko?y G?ównej Warszawskiej, oraz Marii z hr. Zamoyskich.
Uko?czy? gimnazjum klasyczne w Krakowie, by? absolwentem wydzia?u rolniczego na ?l?skim Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma we Wroc?awiu (dzisiejszy Uniwersytet Wroc?awski).
Po uko?czeniu studiów w 1908 r. poj?? za ?on? Zofi? Ann? Ludwik? Krasick?. Z ma??e?stwa tego urodzi?o si? o?mioro dzieci. Do wybuchu I wojny ?wiatowej zarz?dza? maj?tkiem swoich te?ciów w Cho?oniowie na Wo?yniu. W 1916 r. maj?tek zosta? spalony przez wojska austriackie. Skutkiem tego wraz z ca?? rodzin? przez 6 kolejnych lat przenosi? si? z miejsca na miejsce. W 1922 r. wykupi? z r?k niemieckiego w?a?ciciela maj?tek Kostrzynek – Mo?ciska w ówczesnym powiecie wyrzyskim (dzi? gmina Wysoka, powiat pilski) po?o?ony tu? przy ówczesnej granicy z Niemcami. Od tej pory dwór w Kostrzynku (dzi? ju? nieistniej?cy), sta? si? domem rodzinnym Popielów.
W  1926 r., kilka tygodni po narodzeniu ostatniej córki,  zmar?a jego ?ona. Aby zapewni? opiek? dzieciom, zgodnie z ?yczeniem zmar?ej, o?eni? si? po raz drugi z ciotk? swojej ?ony, Józef? Ch?apowsk?.
Wzorowo zarz?dza? maj?tkiem, doprowadzaj?c go do maksymalnej wydajno?ci. Pozwoli?o to sp?aci? d?ugi, które zaci?gn?? poprzedni w?a?ciciel. Popielowi pomaga?y w tym wrodzony dar organizacyjny, a tak?e energia, pracowito??, sumienno?? i przesadna wr?cz pedantyczno??. W.Popiel prowadzi?  dzia?alno?? spo?eczn? o zasi?gu lokalnym i wojewódzkim. Dzia?a? w Zwi?zku Ziem Zachodnich, Akcji Katolickiej, zak?ada?, wspó?organizowa?  i  prowadzi?  stowarzyszenia, przedsi?biorstwa rolnicze, przetwórcze i przemys?owe. Przyk?adem  by?o powo?anie Spó?ki Rolników w Brzostowie  i za?o?enie tam gorzelni do przerobu ziemniaków z pól gospodarskich.  W 1929 r. na pro?b? przyjaciela ks. Kazimierza Mali?skiego uratowa? od upad?o?ci maj?tek Brzostowo k/Miasteczka Kraje?skiego, który by? o?rodkiem wypoczynkowym dla m?odzie?y akademickiej i seminaryjnej.
By? bardzo religijny. We dworze w Kostrzynku wybudowa? kaplic?, w której utrzymywa? ksi?dza kapelana pe?ni?cego pos?ug? dla ludno?ci miejscowej i Polaków spoza pobliskiej granicy. Wac?aw Popiel wraz ze swoimi synami cz?sto s?u?y?  do codziennej mszy ?w.
Rodziny pracowników W.Popiel otacza?  opiek? materialn? i zdrowotn?. Wspiera? materialnie poblisk? szko?? powszechn? w Mo?ciskach. Znany by?  ze swego zaanga?owania w rozpowszechnianie prasy. Zwalcza? tzw. "z??" pras? (niemieck?) a popiera? "dobr?" (polsk? i katolick?). Kupowa? i rozdawa? l czasopisma i ksi??ki, zaopatruj?c je zawsze w dedykacje.
W chwili zagro?enia II wojn? ?wiatow? Wac?aw Popiel wys?a?, pod koniec sierpnia 1939 r., rodzin? do Radzynia Podlaskiego.   W kierunku wschodnim ewakuowa? te? byd?o, a konie pozostawi? swoim pracownikom. Tu? po wybuchu wojny W.Popiel uda? si? wraz z jedn? z córek do Warszawy, gdzie niós? pomoc mieszka?com obleganej stolicy. Po zaj?ciu Warszawy przez Niemców, wracaj?c do Kostrzynka, zosta? rozpoznany na stacji kolejowej w Miasteczku Kraje?skim i zaaresztowany. Z pocz?tkiem 1940 r. trafi? do obozu koncentracyjnego w Stutthofie (Sztutowo). Os?abiony i schorowany wi?zie? zosta? zam?czony 23.06.1940 r.  Pochowany najpierw na cmentarzu obozowym, po wojnie zosta? ekshumowany i przeniesiony na Cmentarz Ofiar Hitleryzmu na Zaspie w Gda?sku .
Wac?aw Popiel przyczyni? si? do rozwoju gospodarczego okolicy, a jako pochodz?cy z Ma?opolski ziemianin zapami?tany by? jako krzewiciel polsko?ci i religii katolickiej na terenach silnie w tym czasie zgermanizowanych. Pozosta?a ?ywa  pami?? o nim piel?gnowana przez okoliczn? ludno?? mimo d?ugiego okresu komunizmu. W 1994 r. powsta? w Zespole Szkó? Rolniczych w Brzostowie Uniwersytet Ludowy im. Wac?awa Popiela. W 1996 r., w ko?ciele parafialnym w Wysokiej, ods?oni?to tablic? pami?tkow? po?wi?con? W. Popielowi  i jego ma??once Zofii. W 2000 r. imi?  W.Popiela zosta?o nadane Szkole Podstawowej w Mo?ciskach. Szko?a przej??a opiek? nad grobem pierwszej ?ony Patrona, na cmentarzu w Wysokiej. W 2001 r. ods?oni?to pami?tkow? tablic? umieszczon? w parku w Brzostowie.